به گزارش روابط عمومي شبكه بهداشت درمان و دانشكده پرستاري شيروان:

دكتر داوودي در خصوص مصرف خودسرانه آنتي بيوتيك ها و عواقب آنها اينگونه تشريح كرد:

آنتی بيوتيک ها یا به اصطلاح عموم چرک خشک کن ها بيشترين داروهای تجويزی در نسخ پزشکان و بیشترین داروهای مصرفی توسط مردم هستند. آنتی‌بیوتیک‌ها بعد از مسکن‌ها دومین دسته از داروهای پرمصرف کشور محسوب مي‌شوند. آنتی بيوتيکها از طريق از بین بردن ميکروب ها با عوامل بيماريزا مقابله مي کنند. امروزه حدود200 آنتی بيوتيک مختلف وجود دارد که پزشکان برای درمان عفونت های مختلف از آنها استفاده ميکند، در صورتیکه اگر نابجا مصرف شوند بسيار خطرناک خواهند بود. باید دانست هر آنتی بيوتيکی نمي تواند تمام عفونتها را درمان کند و فقط عليه عفونتهايی بکار مي روند که توسط باکتريها٬ قارچ ها و انگل ها بوجود آمده باشند و عليه بيماريهای ويروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا موثر نیستند. با شناخت اهميت مصرف بجا و نابجای آنتی بيوتيکها، می توان به سلامت جامعه کمک کرد .

تنها پزشک یا داروساز مي توانند از بين انواع مختلف آنتی بيوتيکها، آنتی بيوتيک مؤثر بر بيماری های مختلف را تشخيص دهند. استفاده از آنتی بيوتيک ها در بيماريهای ويروسی نه عفونت را درمان مي کند، نه مانع از سرايت بيماری مي شود در حالیکه عوارض جانبی خطرناکی نیز به دنبال دارد و باعث گسترش مقاومت آنتی بيوتيکی مي شود.

مقاومت آنتی بيوتيکی يکی از مهمترين معضلات بهداشتی جوامع امروز است. اين مساله با تجویز غیر منطقی آنتی بیوتیک ها توسط پزشکان و مصرف خودسرانه توسط بیماران بوجود می آید. در صورت بروز مقاومت دارویی، بيماری طولانی و پيچيده تر می شود و مراجعه متعدد به پزشک يا حضور طولانی در بيمارستان و نياز به داروهای گرانتر و تحمیل بار سنگین مالی به سیستم درمانی را به دنبال خواهد داشت.

عوارض جانبی آنتی بيوتيک ها عمدتاً شامل ناراحتی های ملايم گوارشی، تهوع، اسهال، حساسيت به نور آفتاب و واکنش های حساسيتی می باشد. درصورت داشتن استفراغ، اسهال آبکی، دردهای شکمی شدید باید به پزشک مراجعه کرد.

مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها باعث افزایش ریسک واکنش های حساسیتی در بیماران می شود. بعضی افراد به بعضی گروههای آنتی بيوتيکها مانند پنی سيلين ها حساسيت دارند که علائم حساسيت شامل کهير، جوشهای قرمز، خارش، تورم لب و صورت و موارد شديدتر مثل تنگی نفس و افت فشار خون در آنها بروز می کند.

آنتی بيوتيک ها باعث کاهش اثر قرص های جلوگیری از بارداری می شوند، در نتیجه در طول دوره درمان با آنتی بيوتيک باید از روش های دیگر استفاده کرد که در اين موارد بايد از داروساز يا پزشک مشاوره گرفت.

بعضی آنتی بيوتيک ها در خانمهای باردار از جفت عبور کرده و صدمات جبران ناپذیری به جنين می رسانند. 

طی مصرف خودسرانه آنتی بیوتیکها با از بین رفتن باکتری های طبیعی موجود در بدن، باکتریهای پاتوژن خطرناک جایگزین می شوند که در صورت بروز بیماری های عفونی در فرد خطر مقاومت دارویی افزایش یافته و درمان بیماری بسیار مشکل می شود.

متاسفانه بعضی داروخانه ها تخصصی ترین آنتی بیوتیکها را بدون نسخه در اختیار بیماران قرار می دهند که پیامدهای بسیار نامطلوبی را بدنبال خواهد داشت.

فرهنگ مردم باید در زمینه مصرف آنتی بیوتیک ها ارتقا یابد به گونه ای كه بیماران باید تنها به تجویز پزشكان اعتماد کنند و برای نوشتن داروی خاصی در نسخه به پزشكان اصرار نكنند و اجازه بدهند پزشک داروی مناسب بیماریشان را تجویز کند. 

طی مطالعات انجام شده نشان داده شده است افرادی که خودسرانه و به مدت طولانی از آنتی بیوتیک ها استفاده می کنند نه تنها باکتریها را مقاوم می سازند بلکه بیشتر در معرض ابتلا به انواع سرطانها قرار می گیرند. گروههایی که به طور منظم سالیانه حداقل ۵ دوره یا بیشتر از انتی بیوتیکها استفاده کرده بودند تا ۲۷ درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار گرفتند. در میان سرطانها نیز سرطان ریه، سینه، پروستات و روده بزرگ و غدد لنفاوی مشاهده شده است.

ايران به لحاظ مصرف دارو جزء ۲۰ كشور پر مصرف دنيا است. 20 درصد از كل داروهاي مصرفي در ايران به صورت خودسرانه و بدون تجويز پزشك مي باشد. ايران پس از چين دومين كشور آسيا در زمينه مصرف آنتي بيوتيك است و مصرف آنتي بيوتيك در ايران تقريبا معادل كل اروپاست  .

مصرف خودسرانه آنتی بيوتيک ها، يعنی گسترش مقاومت باکتريایی در جامعه

- در صورت داشتن بيماری ويروسی از پزشک تقاضای آنتی بيوتيک نکنيد و پزشک را برای تجويز آنتی بيوتيک تحت فشار قرار ندهيد.

- دوره درمان را حتی در صورت بهبودی کامل کنيد، در غير اينصورت باکتری ها بطور کامل از بين نمي روند و باکتريهای باقيمانده باعث عفونت مجدد مي شوند که ممکن است اين بار مقاوم شده و ديگر به آنتی بيوتيک ها جواب ندهند.

- دارو را در ساعات معين شده توسط پزشک يا داروساز مصرف کنيد. آنتی بيوتيک زمانی مؤثر خواهد بود که بطور منظم مصرف شود.

- آنتی بيوتيکهای خود را به ديگران پيشنهاد نکنيد حتی اگر علايم شما يکسان باشد، زيرا ممکن است برای بيماری آنها مناسب نباشد.

- در مورد نحوه مصرف صحيح آنتی بيوتيکها با پزشک يا داروساز مشاوره کنيد. مصرف نادرست آنها مي تواند جذب آنها را تحت تاثير قرار داده و باعث کاهش يا حذف اثر آنها شود.

- در صورت فراموش کردن دوز مصرفی يا اشتباه در مصرف، با پزشک يا داروساز مشاوره کنيد.

-اجازه دهيد سرماخوردگی و آنفولانزا، دوره خود را که گاهاً 2 هفته ممکن است طول بکشد، طی کند و فقط علايم را تسکين دهيد. اگر بيماری شما طی 2 هفته بدتر شد يا شروع به بهبود نکرد جهت بررسی بيشتر به پزشک مراجعه کنيد.