چگونه سرطان ها را زودتر شناسایی کنیم؟

هر سال 35 هزار ایرانی به علت سرطان می‌میرند. این خبر را دکتر محمدرضا قوام نصیری رئیس انجمن رادیوتراپی انکولوژی اعلام کرده و گفته که سرطان در سال، 6 هزار میلیارد تومان هزینه به کشور تحمیل می‌کند، در حالی که 50درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری و در صورت ابتلا قابل درمان هستند.

نخستین اولویت دولت‌ها با هر ساختاری و هر درجه از پیشرفت، بهداشت و درمان است. بر این اساس باید سرطان در مقوله سلامت ایرانیان به‌طور جدی دنبال شود، چون پس از تصادف و سکته، سومین عامل مرگ‌ومیر در کشور است. به اعتقاد رئیس انجمن رادیوتراپی انکولوژی، سرطان و مسائل مربوط به آن جزو دغدغه‌های اصلی شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت است. این موضوع به گفته وی در 10 سال آینده چالش‌برانگیز خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: بر‌اساس آمار اداره سرطان وزارت بهداشت، 75 تا 85 هزار مورد جدید ابتلا به سرطان در سال داریم که نیمی از این تعداد منجر به فوت می‌شود.

دکتر محمد حاجی‌آقاجانی معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم به ایران می‌گوید: یکی از مباحث مهم در کاهش سرطان، موضوع پیشگیری است. تغییر عادات زندگی و بهداشت غذا، هوای پاکیزه، ورزش، کنترل هیجانات و استرس‌های روحی از جمله عواملی هستند که می‌توانند در کاهش ابتلا به سرطان مؤثر باشند. وی می‌افزاید: در کنار این عوامل، بحث بیماریابی ارزش زیادی دارد و بایستی برای برخی از سرطان‌ها مثل سرطان سینه در خانم‌ها غربالگری به صورت دوره‌ای صورت گیرد. به گفته آقاجانی، معاینات دوره‌ای و همچنین آموزش‌هایی که به خانم‌ها داده می‌شود، می‌تواند در جلوگیری از بروز این‌گونه سرطان‌ها مؤثر باشد. وی تصریح می‌کند: خانم‌هایی که زمینه ابتلا به سرطان دارند یا در بستگان نزدیک آن‌ها دیده شده است باید براساس برنامه، مورد غربالگری و تست‌های دوره‌ای قرار گیرند.

معاون درمان وزارت بهداشت با تأکید بر اینکه امروزه این برنامه‌ها وجود دارد اما نیاز است به صورت جدی، فراگیر و منظم در کشور دنبال شود یادآور می‌شود: اگرچه تست‌های غربالگری هزینه چندانی را به مردم تحمیل نمی‌کند، اما سازمان‌های بیمه‌گر باید از این روش‌های غربالگری حمایت کنند.

وی همچنین خاطرنشان می‌کند که تکمیل شبکه خدمات بهداشت اولیه و ارائه خدمات فعال بهداشتی مثل خانه بهداشت که در حال حاضر در روستاها وجود دارد اگر در شهرها نیز اتفاق بیفتد برای تشخیص زودهنگام سرطان بسیار مؤثر است و می‌تواند در کاهش سرطان یا کشف آن در مراحل اولیه با کمترین هزینه و عارضه نقش مؤثری داشته باشد. برخی از سرطان‌ها را می‌توان به موقع تشخیص داد و درمان کرد. درواقع درمان سرطان به نوع آن بستگی دارد.

با توجه به اینکه سرطان ها اغلب پیشگیری و درمان مناسبی ندارند، بهترین اقدام شاید کشف زود هنگام سرطان ها باشد.     
به چند دلیل، کشف زودرس سرطان ها مهم ترین اقدام درمانی ما برای درمان آن هاست:
 -1  در مورد اکثر سرطان ها ما علت و یا علل آن را نمی دانیم تا آن را از بین ببریم.
 -2 در مورد بعضی از سرطان ها نیز که علل احتمالی ارثی و یا اکتسابی شناسایی شود از بین بردن این علل امکان پذیر نیست و یا خیلی سخت است.       
 -3 اکثر سرطان ها، وقتی تشخیص داده می شوند که حداقل 3-2 سال از ایجاد آن گذشته، بیماری منتشر شده و غیر قابل کنترل است.   
با توجه به این نکات که نشان می دهد سرطان ها اغلب پیشگیری و درمان مناسبی ندارند، بهترین اقدام شاید کشف زود هنگام سرطان ها باشد.
* آخرین توصیه انجمن سرطان آمریکا برای تشخیص زود هنگام سرطان به شرح زیر است:
در بیمارانی که به صورت دوره ای معاینات پزشکی دارند باید از نظر تومورهای تیروئید، دهان، پوست، غدد لنفاوی، بیضه ها و تخمدان ها معاینه شوند. سرطان ها زیر نیز باید برنامه منظمی جهت بیماریابی داشته باشند.

  1- سرطان پستان:       
الف: ماموگرافی به صورت سالیانه بعد از 40 سالگی در تمام خانم ها.         
ب: معاینه فیزیکی پستان توسط پزشک بعد از 20 سالگی هر سه سال و بعد از 40 سالگی هر سال. 
ج: معاینه پستان توسط خود فرد بعد از 20 سالگی ماهانه بعد از پریود.      
  2- سرطان دهانه رحم:
الف: انجام تست پاپ اسمیر هر سال از سن 20 سالگی ویا سه سال بعد از تماس جنسی در صورت ازدواج زود هنگام.           
ب: بعد از 30 سالگی در صورت نرمال بودن تستن پاپ اسمیر می توان هر 3-2 سال این کار را تکرار کرد.     ج: خانم های بالاتر ار 70 سال در صورت نرمال بودن تست فوق در ده سال اخیر از انجام تست فوق معاف می باشند.        
  3- سرطان روده بزرگ:
تمامی افراد بالای 50 سال باید یکی از برنامه های بیماریابی ذیل را انتخاب کنند:    
- بررسی مدفوع از نظر خون مخفی         
- سیگموئیدوسکوپی هر 5 سال   
- سیگموئیدوسکوپی هر 5 سال و خون مخفی مدفوع هر سال (روش مطلوب(       
- باریم ا نمای با کنتراست دوبل هر 5 سال        
- کولونوسکوپی هر ده سال         
در مورد بیماران مبتلا به بیماری های التهابی روده و یا دارای سابقه خانوادگی سرطان روده در سنین پایین و یا سابقه پولیپ، باید برنامه بیماریابی زودتر شروع شود.           
  4- سرطان رحم:         
خانم های با سابقه خانوادگی سرطان رخم و روده بزرگ و یا خونریزی و لکه بینی بعد از 35 سالگی. نمونه برداری رحم سالانه انجام شود.    
  5- سرطان پروستات:   
مردان بالاتر از 50 سال باید به صورت سالانه آزمایش PSA را انجام داده و توشه رکتال (معاینه پروستات) شوند.