اپیدمی جهانی ایدز و ویروس آن، با توجه به مقیاس و تأثیر ویرانگری که دارد یک مورد اضطراری جهانی و یکی از وحشتناک ترین چالش ها را در برابر زندگی انسان تشکیل می دهد که رشد اجتماعی و اقتصادی را در سراسر جهان تضعیف می کند و بر تمام سطوح ملی، اجتماعی، خانوادگی و فردی تاثیر می گذارد. ایدز تاکنون جان میلیون ها انسان را گرفته است و در سراسر جهان، هر سال میلیون ها انسان به ویروس «اچ آی وی» آلوده می شوند و البته تاکنون هیچ راهی برای درمان قطعی آن پیدا نشده است.
از سال ۱۹۸۸، اول دسامبر (۱۰ آذر) روز جهانی ایدز نام گذاری شده است و هر سال برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته می‌شود. هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفته‌ است و هنوز کارهای زیادی وجود دارد که باید انجام شود. روبان قرمز، به عنوان نماد ایدز شناخته شده است. به مناسبت روز جهانی ایدز با «فضل ا... پسندیده» کارشناس بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت و گو کرده ایم تا این بیماری را بیشتر بشناسیم.
 ایدز چیست؟
 ایدز یک بیماری ویروسی است که توسط ویروس اچ آی وی (نقص ایمنی انسانی) منتقل می شود. این ویروس به تدریج سیستم دفاعی بدن را مختل می کند به طوری که فرد طی سال ها به انواع عفونت ها و سرطان ها مبتلا می شود و در نهایت از پا درمی آید.
 ایدز با عفونت اچ آی وی چه تفاوتی دارد؟
 از زمانی که فرد به اچ آی وی مبتلا می شود تا شروع بیماری ایدز ممکن است بیش از 10 سال طول بکشد. در این مدت، فرد سالم است و می تواند به کار و فعالیت خود ادامه دهد اما می تواند بیماری را نیز انتقال دهد.
 ویروس چگونه وارد بدن می شود؟
 تماس خونی از طریق استفاده مشتـــرک از وسایل تیز و برنده مــانند تیـــغ، ســوزن خالکــوبی، سرنگ و سرسوزن، تماس جنسی با افراد آلوده، خون و فراورده های خونی، از مــادر آلــــوده به نـوزاد طی بارداری و از طریق زایمــان و شیردهی از راه های انتقال این بیماری است.
 راه تشخیص بیماری چیست؟
 آلودگی به ویروس فقط از طریق آزمایش خون مشخص می شود. از زمانی که فرد با ویروس تماس پیدا می کند تا زمانی که آلودگی در آزمایش خون مشاهده می شود ممکن است چند ماه طول بکشد، بنابراین جواب مثبت یا منفی به تنهایی ارزشی ندارد و لازم است قبل از انجام آزمایش، با یک مشاور آگاه صحبت شود.
 آیا جداسازی افراد بیمار از افراد سالم ضروری است؟
 خیر، زیرا ویروس ایدز از طریق تماس های معمولی مانند دست دادن، درآغوش کشیدن، روبوسی کردن، عطسه و سرفه، کار کردن در یک محل، استفاده از حمام و توالت مشترک، استفاده از ظروف و وسایل غذا خوری مشترک، نیش حشرات، استخر و وسایل نقلیه عمومی منتقل نمی شود. بسیاری از مبتلایان به ایدز، نه به دلیل بی بند و باری، بلکه در اثر ناآگاهی آلوده شده اند. افراد مبتلا به حمایت و همدلی جامعه نیاز دارند. آن چه ما را در معرض خطر قرار می دهد رفتارهای پر خطر ماست، نه زندگی در کنار افراد مبتلا.
 چگونه خود را در برابر آلودگی حفاظت کنیم؟
 از هر گونه اعتیاد به ویژه اعتیاد تزریقی بپرهیزید، هرگز از سرنگ و سوزن مشترک استفاده نکنید، از وسایل تیز و برنده مانند تیغ و سوزن خالکوبی، مسواک و ... به صورت مشترک استفاده نکنید.
 آیا ایدز درمان دارد؟
 خیر! متاسفانه هم اکنون درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد ولی درمان های موجود می تواند طول عمر بیماران را افزایش دهد و کیفیت زندگی آنان را بهبود بخشد.
 در چه مواردی باید آزمایش ایدز انجام شود؟
 اگر شخص به هر دلیلی احتمال می دهد که به ویروس ایدز آلوده شده است باید هرچه سریع تر مورد آزمایش قرار گیرد، زیرا حتی در اولین مراحل بیماری باید گام های سازمان یافته ای برای حفظ درازمدت سلامتی فرد برداشته شود. بیمار باید به طور منظم به یک متخصص بیماری های عفونی مراجعه کند تا در وقت لازم، قبل از بدحال شدن، درمان ضد ویروس ایدز شروع شود. این روش رسیدگی فعالانه در بیماران ایدز سبب می شود آن ها سال های بیشتری زندگی سالم داشته باشند.ایدز به یکی از بیماری های مهلک بشری تبدیل شده است. با شروع پاندمی بیماری کووید ۱۹، سایر خدمات ضروری سلامت از جمله پیشگیری، تشخیص و درمان اچ آی وی تحت تاثیر قرار گرفته و امسال برنامه ریزی برای برگزاری پویش ها و کارزارهای روز جهانی ایدز به منظور حمایت بیشتر از افزایش تاب آوری سازمانی مراکز ارائه خدمت بیماران مبتلا به اچ آی وی در اولویت است. یکی از چالش های اصلی که به شدت تحت تاثیر پاندمی کووید 19 نیز قرار گرفته، افت فعالیت های تشخیص و شناسایی موارد مبتلا به اچ آی وی است؛ لذا به منظور اطلاع رسانی مناسب و ترغیب به انجام تست در این خصوص، پویشی تحت عنوان «من نیز آزمایش تشخیص اچ آی وی را انجام می دهم» که به مدت یک ماه از ۲۰ آبان آغاز شده است و تا ۲۰ آذر 1400 ادامه دارد، مد نظر قرار گرفته است. این کمپین با 2 هدف اصلی بیماریابی در جمعیت های کلیدی و کاهش انگ زنی و دسترسی همگانی به آموزش و تشخیص اچ آی وی برگزار می شود.