جوانه‌های حبوبات سرشار از آنزیم‌ها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند و قرن‌هاست که به دلیل فواید غذایی و خواص دارویی، مورد استفاده قرارمی‌گیرند.

امروزه نیز مصرف جوانه‌های حبوبات رایج شده و خواص فراوان آنها مورد توجه قرار گرفته است.

خوب است بدانید که خواص دانه‌ها پس از جوانه‌زدن به بیشترین مقدار ممکن می‌رسد.

هنگامی که صحبت از جوانه می‌کنیم، بیشتر جوانه ماش در نظر می‌آید، اما از دانه‌های بسیاری چون یونجه، شبدر، انواع لوبیا، نخود، گندم و شبیه آنها می‌توان جوانه تهیه کرد.

جوانه‌ها در گروه سبزیجات قرارمی‌گیرند اما ترکیبات بسیار بهتر و بیشتری نسبت به این گروه دارند.

جوانه حبوبات منبع غنی انرژی و مواد مغذی است. جوانه‌ها بهترین منبع آمینواسیدها (پروتئین)، ویتامین‌ها و مواد معدنی و همچنین میزان بالایی فیبر هستند. آنها دارای انواع ویتامین‌های A، B، C، D، E و K ، اسیدفولیک، آهن، پتاسیم، کلسیم، فسفر، منیزیوم و روی هستند. دیگر خواص غذایی جوانه‌ها بنا به نوع آنها متفاوت است.

در فرآیند جوانه‌زدن، دانه‌ها تغییرات زیادی می‌کنند:

نشاسته تبدیل به گلوکز و فروکتوز می‌شود؛ پروتئین با کمک آنزیم‌های درون دانه، هضم و تبدیل به آمینواسید و پروتئین‌های قابل‌هضم برای ما می‌شود؛ و آب، ویتامین‌ها و مواد معدنی درون دانه افزایش می‌یابد.

ویتامین B12 معمولا در گیاهان دیده نمی‌شود اما به دلیل این تغییرات، در جوانه‌ها موجود است.

 ازآنجاکه در روند جوانه‌زدن میزان ویتامین‌ها و پروتئین‌های قابل‌هضم، افزایش یافته و میزان انرژی و کربوهیدرات‌های موجود در دانه کاهش می‌یابد، جوانه‌ها فرد گرسنه را خیلی زود سیر می‌کنند و خاصیت چاق‌کنندگی نیز ندارند.

جوانه‌ها میزان زیادی فیبر محلول و نامحلول دارند که سبب دفع کامل مدفوع، بهبود بواسیر و یبوست و مانع بروز سرطان روده شده و به تنظیم قند و چربی خون کمک می‌کند.

 بعضی افراد به پروتئین موجود در جوانه‌ها حساسیت دارند؛ ازاین‌رو بهتر است از جوانه استفاده نکنند.

 دقت در خرید جوانه:

دقت‌ کنید جوانه‌هایی که از بازار می‌خرید، تازه باشند و حتما در یخچال نگهداری شده باشند. چون تا زمانی‌که دانه خشک است، حداقل امکان فساد را دارد، اما وقتی جوانه زد، به‌خاطر آب فراوانش، عمری بین ۲-۶ روز در یخچال دارد و هنگامی‌که تغییر رنگ می‌دهد، لزج می‌شود و بو و طعم آن تغییر می‌کند، فاسد شده است.

 دستور تهیه جوانه:

۱. برای تهیه جوانه، ابتدا ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرم دانه موردنظر را پاک کنید و بشویید، در ظرف آبی خیس کرده و در جای خنک و دور از نور زیاد بگذارید و روزانه یکی دو بار آب آن را عوض کنید.

۲. پس از حدود دو روز خیس‌بودن، دانه‌ها را داخل آبکش ریخته، دستمالی مرطوب روی آنها قرار دهید و سطح دستمال را مرطوب نگه دارید.

۳. این عمل را تا زمانی که جوانه سر از پوسته دانه بیرون بزند، ادامه دهید.

۴. اگر مراقبت‌های لازم را انجام دهید، با توجه به نوع دانه، ظرف ۳ تا ۵ روز، جوانه‌ها آماده می‌گردد. جوانه‌ها را در یک ظرف دربسته در یخچال نگهداری کنید و ظرف مدت ۲-۶ روز مصرف نمایید.

روش‌های مصرف جوانه‌ها:

می‌توانید یک قاشق مرباخوری جوانه تازه را با هر وعده غذا خوب بجوید و میل نمایید.

هر زمان سالاد می‌خورید، مقداری جوانه به سالاد بیفزایید و به‌همراه آبلیمو، روغن زیتون یا هر چاشنی دلخواه دیگر نوش‌جان نمایید. پایه سالادهایتان را به جای کاهو یا کلم، هربار یکی از جوانه‌ها قرار دهید.

جوانه را پس از خشک‌کردن، آسیاب کنید و از آن به‌همراه سبزیجات یا دیگر جوانه‌ها در تهیه سوپ‌ها استفاده کنید که به‌ویژه برای کودکان و بانوان باردار بسیار پر‌خاصیت و مقوی می‌باشد.

می‌توانید پودر جوانه یا خود جوانه را هرگاه خواستید ماست میل کنید، در آن بریزید و لذت ببرید.

بیشتر جوانه‌ها را می‌توان به‌صورت خام مصرف کرد، ولی اگر آنها را می‌پزید، دقت کنید که خیلی پخته نشوند. می‌توانید آنها را با حرارت کم تفت دهید یا به مدت کوتاهی بخارپز کنید.

جوانه‌ها غذای خوبی برای کودکان سنین رشد، علاقه‌مندان به رژیم‌های با گیاه و فیبر بالا، مبتلایان به کمبود ریزمغذی‌ها، یبوست و مشکلات پوست و مو، و افرادی است که جهت کاهش وزن به مصرف سالاد روی می‌آورند.