امام رضا (ع) " سلطان سرزمین مهر"
درهای آسمان بار دیگر گشوده شد و پرتوی از نور درخشان امامت را بر زمینیان عرضه کرد، هشتمین خورشید خاندان امامت در 11 ذی القعده سال 148 هجری از مدینه منوره طلوع کرد تا با وجود سرشار از نیکی، مهربانی و هدایت خود بر این انسان های خاکی و تشنه هدایت رخ بنماید.
امام علی ابن موسی الرضا (ع) زاده شد تا در دوران خفقان و ظلم و بی‌عدالتی ها سرچشمه‌ای باشد از نور و روشنایی و پناه‌گاهی برای خداپرستان. امامی که هنوز پس از قرن ها تلالو لطف و مهربانی اش در سراسر گیتی نمایان است و هنوز هم قلب های آکنده از عشق اهل بیت (ع) چشم به گنبد طلایی آن حضرت دوخته‌اند تا اندکی از دریای بیکران شفاعت و بخشندگی ایشان را دریابند. از آن هنگام که نوید تولد مولودی پاک و مطهر به زمینیان داده شد، دل‌های مشتاق بر این سلطان سرزمین مهر به خود بالیدند و همواره چون نگینی درخشان او را در برگرفته اند. ورود به آستان پاک و مطهر هشتمین امام شیعیان، بی شک نورانیت و تشعشعی دارد که دل هر انسانی را از شوق و شور سرشار می سازد، آن هنگام که قدم به حرم سراسر عشق آن حضرت می گذاری گویی تمام ذرات وجودت، در احاطه قدرت ماورایی قرار می گیرد، مدهوش و سرگشته از این همه ابهت می شوی. رواق های دل گشا، کاشی های پر نقش و نگار که به دست ارادتمندان آن بزرگوار، هنرمندانه صحن و آستان حرم را مزین کرده، حوض هایی که به راستی فواره‌های معرفت آدمیان در آن می جوشند و گلدسته‌هایی که نور هدایت الهی را نشانه رفته اند، همه گویی فریادی به بلندای آسمان سر می دهند: "یا ضامن آهو". وجود امام رضا (ع) سرشار از پاکی و طهارت است، به گونه‌ای که همگان به فضیلت و مکارم اخلاقی ایشان اعتراف کرده و از این همه ابهت متعجب و حیران‌اند. وجود پاک و مطهر و اخلاق و سرشت امام رضا (ع) به اندازه‌ای با عظمت است که اهل بیت (ع) نیز در این باره سخنان بسیاری آورده و دوستدارانش را به زیارت مرقد آن حضرت سفارش کرده اند.
- ایمان بندگان کامل نشود مگر اینکه در آنها سه خصلت باشد: فهم عمیق دین، نیکو اندازه‌گیری در امر معیشت و شکیبایی بر مصیبت‌ها و گرفتاری‌ها.
- آن کس که می خواهد نیرومندترین مردم باشد باید بر خدا توکل کند. از حد توکل پرسیدند که بالاترین درجه آن چیست؟ فرمود: این است که جز خداوند از کسی نترسی.
- به فرزندان خود نیکی کنید و با آنان خوش رفتاری نمایید، زیرا فرزندان شما عقیده دارند که شما روزی‌رسان آنها هستید.
- در هزینه زندگی میانه روی کن! به هنگام دارایی و نداری، و همچنین در احسان و نیکی کردن، چه کم باشد و چه زیاد. به درستی که خداوند تبارک و تعالی بخشش پاره‌ای از یک دانه خرما را بزرگ می دارد. به حدی که در روز قیامت آن را به اندازه کوه احد بزرگ جلوه می دهد.
- صدقه بده اگر چه چیز اندکی باشد. زیرا هر چیز اندکی اگر در راه خدا با نیت صادقانه داده شود بزرگ و ارزشمند است.
- پنج چیز است که اگر در کسی نباشد، نباید به بهره‌ای از دنیا و آخرت امیدوار باشد: آن که در تبار او استواری، و در سرشتش کرامت، و در اخلاقش صافی و خلوص، و در نفس او شرافت، و نسبت به پروردگارش بیمناکی در او دیده نشود.
- سلطان را با پرهیز (مراقبت)، دوست را با فروتنی، دشمن را با احتیاط و مردم را با گشاده رویی همراهی کن.
- کسی که برای تامین مخارج خانواده‌اش در طلب روزی خدا برآید پاداشش بیشتر از کسی است که در راه خدا جهاد می کند. هر که جز به روزی زیاد قانع نباشد، جز عمل بسیار او را کافی نباشد و هر که روزی اندک او را بس باشد عمل اندک نیز او را کفایت نماید.
- فروتنی آن است که به مردم چیزی را عطا کنی که دوست‌داری به تو عطا شود.
- فقط دو گروه راه قناعت پیش می گیرند: عبادت کنندگانی که در پی پاداش آخرتند یا بزرگ منشانی که تحمل درخواست از مردمان پست را ندارند اما بزرگان دین نیز روایت های بسیاری در خصوص بزرگ منشی امام رضا (ع) بیان کرده اند از جمله شیخ صدوق که از قول ابراهیم بن العباس گفته است: "هرگز ندیدم که حضرت ابوالحسن الرضا کسی را با سخنان خویش آزار دهد و ندیدم که هرگز سخن کسی را قطع کند یعنی در میان سخن او سخنی بگوید تا سخن‌گوینده تمام شود و حاجت مردم را تا جایی که در توانش بود، برآورده می کرد و در مجلس مقابل همنشین خود، تکیه نفرمود و پایش را دراز نکرد. هیچ وقت ندیدم او را که به یکی ازغلامان خود فحش دهد و هرگز ندیدم که آب دهان خود را دور افکند و هیچ گاه ندیدم که قهقهه کند بلکه خنده او تبسم بود و چون خلوت می فرمود و سفره غذا مقابل ایشان پهن می نمودند، همه اهالی خانه را سر سفره می نشاند، حتی دربان نیز با ایشان طعام میل می فرموند و عادت وی این بود که شب‌ها کم می خوابید و بیشتر شب‌ها از اول شب تا صبح بیدار بود و روزه بسیار می گرفت، آن حضرت پنهانی بسیار احسان می کرد و صدقه می داد. بیشتر صدقات او در شب‌های تار بود. در منتهی الامال نیز آمده که "محمدبن ابی عباد" درباره آن حضرت چنین گفته است: "حضرت امام رضا (ع) در تابستان‌ها بر روی حصیر می نشستند و در زمستان جامه های زبر می پوشیدند و چون بیرون از منزل می آمدند سر و لباس خود را مرتب می فرمودند. شیخ صدوق در کتاب "عیون" از قول ابوذکوان از ابراهیم بن عباس گفته است: ندیدم هرگز حضرت امام رضا (ع) را که از او چیزی بپرسند و نداند و از او داناتر به مسائلی که در زمان او پیش آمده بود، ندیدم. مأمون او را امتحان نمود به هر سئوالی و او جواب می گفت و همه سخنان و جواب‌های او و مثل‌هایی که می آورد همه از قرآن بود و او در هر سه روز قرآن را ختم می کرد و می گفت اگر بخواهم در کمتر از سه روز هم می توانم ختم کنم اما هرگز از آیه ای نمی گذرم مگر آنکه فکر می کنم در آن و تفکر می کنم که در چه موردی فرود آمده و در کدام وقت نازل شده و به همین دلیل هر سه روز ختم می کنم. علامه مجلسی (ره) درکتاب جلاء‌العیون در مورد حضرت امام رضا (ع) فرموده است: اسم شریف آن حضرت علی و کنیه آن حضرت ابوالحسن و مشهورترین القاب آن حضرت رضاست و صابر و فاضل و رضی و وفی و قره العین المومنین و غیظ الملحدین نیز می گفتند. در پایان این گزارش برگزیده ای از سخنان گوهربار امام رضا (ع) را برای عاشقان ولایت و امامت بازگو می کنیم تا هر کس به اندازه معرفت و دانش خود از این دریای بیکران معرفت سیراب شود.
- امام رضا (ع) می فرماید: عقل هیچ مسلمانی به کمال نمی رسد مگر اینکه این چند خصلت و صفت در او جمع باشد. اندک نیکی دیگران را زیاد بشمرد، اما نیکی زیاد خویش را دست کم گیرد. هر چه از او حاجت خواهند دلتنگ نشود. در طول زندگی‌اش از دانش طلبی خسته و ملول نگردد. تهیدستی در راه خدا را به ثروتمندی ترجیح دهد. خوار شمرده شدن به خاطر اجرای احکام خدا از عزت نزد دشمن خدا در نظرش محبوبتر باشد. گمنامی را از شهرت و نام آوری بیشتر بخواهد. هیچ کس را نبیند جز آنکه گوید او از من بهتر و با تقواتر است. امام علی النقی (ع) نیز می فرمایند: "هر کس از خداوند حاجتی می خواهد زیارت کند قبرجدم حضرت رضا (ع) را در حالی که غسل (زیارت) کرده باشد و نزد آن حضرت دو رکعت نماز بخواند و در قنوت حاجت خود را بطلبد، بدرستی که دعایش مستجاب می شود". از امام موسی کاظم (ع) نیز روایت شده است که فرمود: "شنیدم از پدرم که بارها به من می فرمود: عالم آل محمد (ص) در نسل توست و ای کاش من او را درک می کردم". امام صادق (ع) در خصوص زیارت امام رضا (ع) می فرمایند: "نواده من در سرزمین خراسان در شهری که آن را طوس گویند شهید خواهد شد. هر که او را زیارت کند در حالی که عارف به حق آن حضرت باشد روز قیامت دست او را می‌گیرم و داخل بهشت می‌گردانم، اگر چه از اهل گناه باشد". امام صادق (ع) همچنین می فرمایند: "آرزو داشتم روزی جمال دل آرای او (امام رضا) را زیارت کنم". امام جواد (ع) نیز می فرماید: "من ضامنم از جانب حق تعالی بهشت را از برای کسی که زیارت کند پدرم را به طوس، در حالی که عارف به حق آن حضرت باشد".