دکتر سیده ریحانه رضوانی در گفتگو با وب‌دا، با بیان اینکه امروزه از نظر متخصصین، اختلالات مصرف مواد و یا به بیان عامیانه آن “اعتیاد یک بیماری قابل پیشگیری و درمان است افزود: این موضوع به این معناست که ما می توانیم امکان درگیری با بیماری اعتیاد را از قبل در خود و خانواده ارزیابی و از آن پیشگیری کنیم و در صورت این اتفاق آن را مدیریت و درمان کنیم.

وی مهم ترین راهکارهای پیشگیری از مصرف مواد را اعلام و بیان کرد:تشخیص و درمان به موقع اختلالات روانپزشکی، تقویت مهارت های زندگی، یادگیری و به کارگیری مهارت های فرزندپروری، اصلاح نگرش ها و باورهای غلط درباره مصرف مواد، اختلالات روانپزشکی در دوران کودکی ونوجوانی به عنوان یک عامل خطر جدی در گرایش مبتلایان این گروه به مصرف مواد در سنین بالاتر شناخته می شود.

مدیرگروه سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی افزود: تشخیص زودهنگام و درمان به موقع اختلالات روانپزشکی در سنین کودکی، نوجوانی و بزرگسالی می تواند، خطرآسیب پذیری آنان را برای ابتلا به رفتارهای پرخطری مانند مصرف مواد در سال های بعدی عمر کاهش دهد.

وی با اشاره به اینکه يك رویکرد كاملاً اثبات شده در زمينه پيشگيرى از مصرف مواد، آموزش و تقويت همزمان مهارت هاى زندگى از جمله افزایش اعتماد به نفس، توانايى كنترل هیجانات منفی، برقرارى ارتباط مثبت اجتماعی، حل مسأله و تعارضات، وتكنیك هاى رد مواد است، تصریح کرد: اين ها مهارت هایی هستند كه به فرد کمک می کند، رفتارهايش را بويژه زمانى كه با موقعيت هاى استرس زا و پرخطر روبرو مى شود، مدیریت كند.

وی ادامه داد: پرورش کودکانی که دارای سطح خوبی از مهارت زندگی هستند، باید یکی از مهمترین اولویت های خانواده باشد که آموزش و پرورش آن، از سنین کودکی آغاز و در سنین بعدی حتی بزرگسالی، نیز برای تامین سلامت روانی و اجتماعی افراد جامعه ضروری است.

 دکتر رضوانی خاطرنشان کرد: مطالعات نشان می دهند یکی از مهمترین عوامل محافظ در زمینه پیشگیری از مصرف مواد و سایر رفتارهای پرخطر دیگر، بکارگیری مهارت‌های فرزندپروری توسط والدین است تا بتوانند فرزندانی سالم و موفق با سلامت روانی و اجتماعی پرورش دهند.

وی اضافه کرد: والدین در دنیای امروز برای آنکه بتوانند رابطه گرم و صمیمانه ای با فرزندان ایجاد کنند، و همزمان بتوانند قواعد روشن و مشخصی برای رفتار مناسب فرزندان تعیین کنند، بتوانند به درستی بر اوقات فراغت فرزندان و رفتار آنان با دوستان شان نظارت داشته باشند، به فرزندان کمک کنند تا تصمیم گیری های بهتری داشته باشند و الگوی مناسبی برای آنان باشند، نیاز به آموزش مهارتهای فرزندپروری صحیح دارند.

وی با تأکید بر اینکه در دوران نوجوانی، نه تنها از اهمیت رابطه فرزند و والد کم نمی شود، بلکه همچنان ادامه می یابد. بیان کرد: نوجوانانی که رابطه خوبی با والدین خوددارند، از سلامت روانی و جسمی بیشتری برخوردارند و کمتر احتمال دارد که به سمت مصرف مواد بروند. برعکس، رابطه ضعیف والدین با فرزندان، با رابطه بیشتر باهمسالان ناسالم و انجام رفتارهای پرخطر، از جمله مصرف مواد مرتبط است.

مدیرگروه سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی یادآوری کرد: اصل مهم در فرزندپروری آن است که والدین رابطه غنی، گرم و صمیمانه بافرزندان داشته باشند اما همزمان، بسیار مهم است که والدین بتوانند سه اصل زیر را در تعامل با نوجوانان و نظارت بر رفتارهای آنان اجرا کنند.

وی با ذکر این نکته که برای فرزندان خود انتظارات و محدودیت هایی را مشخص کنند، افزود: بر رفتار آنان نظارت داشته باشید که تا چه حد انتظارات والدین را انجام می دهند و به محدودیت های خانواده احترام می گذارند.در صورتی که از این انتظارات و محدودیت ها سرپیچی کردند، با آنان برخورد اصولی شود تا بتوانند با خانواده خود همراه شوند.

وی ادامه داد: مهم است که والدین بتوانند از فرزندان خود مراقبت کنند و به نیازهای مختلف زیستی، روانی و اجتماعی آنان توجه کنند. در صورتی که والدین مراقبت کافی ازفرزندان خود نداشته باشند یا با آنان بدرفتاری کنند، فرزندان آنان دچار صدمات جدی می شوند که چنین صدماتی، زمینه مناسبی برای اختلالات روانی و همچنین مصرف مواد ایجاد می کند.

دکتر رضوانی ابراز کرد: برخی نگرش ها و باورهای غلط درباره مواد، بخصوص در میان نوجوانان و جوانان وجود دارد، که واقعیت ندارند. یکی از این باورهای غلط «با یک بار که آدم معتاد نمی شود » است. واقعیت این است که درست است که ممکن است با یک بار اکثر آدم ها معتاد نشوند. ولی، هنگامی که فرد مواد را تجربه کرد، تمایل دارد که باز هم آن را استفاده کند. تکرار مصرف می تواندبه راحتی زمینه اعتیاد را ایجاد کند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از باورهای غلط: «برای ادامه زندگی و فراموشی غم ها چیزی بهتر ازمواد نیست» است، واقعیت این است که همه انسان ها، در زندگی با مشکلات روبه رو می شوند و به خصوص در این میان غم از دست دادن نزدیکان را نیز تجربه می کنند. ولی راههای سالم زیادی برای مقابله با غم و رنج سوگ وجود دارد که هم کمک می کند افراد با مشکلات زندگی شان سازگار شوند و هم این که راه ایجاد دچار مشکلات جدی تر را تسهیل نمی کنند. برای پیشگیری از مصرف مواد این باورهای غلط در مورد مصرف مواد، باید شناسایی و اصلاح شود.

وی توصیه کرد: علاقمندان برای دریافت خدمات تشخیص و درمان اختلالات روانپزشکی و همچنین جهت شرکت در کلاس های آموزشی مهارت های زندگی  و فرزندپروری می توانند به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت مراجعه و از خدمات رایگان روانشناس مرکز استفاده کنند.